Trong một hội thảo mình từng tham gia với chủ đề “Sức mạnh của sự điềm tĩnh”, của TS Đặng Hoàng Giang, đến phần hỏi đáp, có một em gái đứng lên nói rằng, hồi cấp 3 em bị giáo viên trù dập, em cảm thấy buồn vì điều đó và mỗi khi nhớ lại em lại cảm thấy giận dữ. Anh Giang có trả lời rằng: “Tại sao bạn lại cho cô giáo đấy có cái quyền trở thành một người quan trọng với bạn như vậy?”

Mình rất thích câu trả lời này. Không một ai có quyền làm chúng ta buồn hay tức giận nếu chúng ta không cho phép điều đó xảy ra. Triết gia Plato từng nói rằng: “Chúng ta vốn không cần phải tức giận với những điều chúng ta không thể thay đổi và những điều chúng ta có thể thay đổi được”, vì nếu không thể thay đổi được thì tức giận làm gì và nếu không thể làm được gì khác thì tức giận cũng có giải quyết gì?

Trong cuốn “Cái Dũng của thánh nhân“, cụ Thu Giang cũng nhắc đi nhắc lại về “cái Dũng” của bậc quân tử, bậc trí, đó là sự điềm tĩnh.

Sự điềm tĩnh xuất phát từ đâu?

Là khi ta đặt mình là người khác để mà đối đãi, đó là vô ngã.

Là khi ta đặt người khác là chính bản thân mình để mà đối đãi, đó là từ bi.

Là khi ta đặt người khác là chính bản thân họ để mà đối đãi, đó là trí tuệ.

Và là khi ta đặt bản thân mình là chính mình để mà đối đãi, đó là tự tại.

Hồi cấp 2 mình cũng bị giáo viên trù dập vì không đi học thêm, bị học sinh trung bình-yếu và môn văn dưới 5 phẩy, đích thân giáo viên đó liên hệ với phụ huynh bảo là phải cho đi học thêm lớp cô thì mới khá được. Mình kệ, ngày đó với mình môn ngữ văn học ở trường chẳng có nghĩa lý gì cả. Không đúp là được, còn lại học sinh trung bình cũng chẳng sao.

Tất nhiên chưa bao giờ mình buồn, hay cuộc đời mình bị ảnh hưởng bởi cô giáo ngữ văn, vì mình có nhiều con đường để đi, và sự giận dữ hay buồn đau cho những điều không đáng bận tâm là một sự xa xỉ của cảm xúc.