mọi thứ trên đời đều có sự tương liên với nhau, việc đặt ra câu hỏi tự do là gì có lẽ phải bắt đầu từ ngọn nguồn của nó…
đầu tiên chúng ta cần phải làm rõ, chúng ta muốn tự do giữa cái gì với cái gì? giả dụ có thể tách bạch được thì cũng phải xác định tự do bao hàm những yếu tố nào?
nếu tự do là cái bên ngoài ta, giữa ta và xã hội, thì tự do có phải là việc thoải mái trong cuộc sống, muốn gì có đó, không bị tác động tiêu cực từ xã hội bên ngoài? nếu vậy thì cần xem lại, vì khả năng của chúng ta thì luôn hữu hạn, còn ham muốn thì luôn vô hạn!
còn nếu tự do là bên trong ta, là cái tôi tự do, như vậy cần làm rõ cái tôi là gì? cái tôi bên trong ta là gì?
nếu hiểu rằng cái tôi bên trong ta là những suy nghĩ, nhận thức, cảm xúc, và sự tự do bên trong ta là cái tôi không bị ảnh hưởng bởi những thứ khác ngoài nó, vậy thì chúng ta chỉ còn cách không tồn tại trong xã hội này nữa, vì mọi thứ luôn liên quan và tác động với nhau, ảnh hưởng lớn nhau.
vốn không thực sự cái gọi là “tự do”, là do chúng ta tự đặt ra khái niệm như vậy và đi tìm kiếm nó…
khi chúng ta đi tìm câu trả lời cho câu hỏi “tự do là gì?”, chúng ta phải tìm về ngọn nguồn các vấn đề cấu thành nên mong muốn đó, khi hiểu được cơ chế mâu thuẫn đó của tâm thức thì sẽ triệt tiêu được sự tìm kiếm tự do.
như vậy có lẽ mới là sự tự do đích thực.
